Hesperian Health Guides

جلوگيري از فرسايش خاك

در این فصل:

ازدست رفتن خاک حاصلخيز، ویا فرسایش آن بدليل آنست که سطح قابل کشت زمين توسط عواملي مانند باد ویا جریان آب شسته شده و از بين ميرود. حفاظت از حاصلخيزی خاک در برابر عوامل صدمه زننده، خصوصا در حاشيه دره ها که بيشتر مستعد تخریب اند، سبب ميشود که غله جات در زمين بهتر رشد کند، منابع آبي در قسمت پایيني دره ها حفظ شوند، و از بوجود آمدن سيلاب و لغزش زمين جلوگيری بعمل آید. زارعين معمولا از سه ميتود برای جلوگيری از فرسایش زمين و ایجاد جریانات آبي تخریب کننده، استفاده ميكنند

  1. كند كردن جريان آب بوسيله ایجاد موانع وسد ها در مقابل آن، که بيشتر در قسمت بالای جریان نصب ميگردند.
  2. پخش نمودن جريان آب بوسيله ایجاد کانال های آبي، تا آب را به سمت های مختلفي جهت دهد.
  3. نفوذ آب به عمق زمين. با بهبود بخشيدن سطح خاک، آب به ساده گي بيشتری به زمين نفوذ نموده واز تراکم آن در سطح زمين جلوگيری به عمل مي آید.


علایم کَل شدن زمين گاهي به مشكل تشخيص داده ميشود. این نشانه های ميتواند به اشكال ذیل باشد: زمين ممكن است مانند سابق محصول زیادی نداشته باشد، رود خانه ها وجریانات آبي از حد معمول بيشتر گل آلود بنظر آیند (خصوصا بعد از ایجاد طوفان ها)، ویا لایه سطحي زمين نازکتر بملاحظه ميرسد

Illustration of the below:2 men stand beside 2 gullies through a field: 1 narrow, 1 wide.
بعد از مدت كوتاهي تبديل به اين شكل ميشود... …شيار هاي فرسايشي شروع به پيدايش ميكنند

در جایيكه زمين هنوز صدمه ندیده است، از ایجاد خسارات در آینده مي توان جلوگيری نمود. مثلا با غرس و نگهداشت هرچه بيشتر گياهان ودرختان، تغيير دادن مسير آب به سمت جوی های طبيعي آب، تالاب ها، محلات ذخيره آب وغيره که منابع طبيعي آب را تشكيل ميدهند، وغيره اقدامات لازمه. اگر در مكاني قبلا صدمه بصورت شدید وارد آمده باشد، هنوز امكان احيأ مجدد زمين و به حد اقل رساندن خسارات وارده وجود دارد. حتي چيدن سنگ ها به یک خط و یا ساختن یک بند کوچک سنگي، در مسير سر آشيبي آب، از شسته شدن سطح حاصلخيز خاک جلوگيری نموده، ومكان حاصلخيز مناسبي را برای رشد درختان وگياهان متفرقه ایجاد مينماید. ميتود های پایدار کشت و زراعت، مانند استفاده از کود های حيواني وگياهي، کشت متناوب محصولات (تنوع درنوع کشت)، و غرس درختان همزمان با زراعت، نيز راه هایيست که از حاصلخيزی خاک حفاظت نموده و منابع آبي را حفظ مينماید (به فصل 15نظر بياندازید).

كاركنان انجو، درباره صدمات وارده بر زمين از طريق دهقانان با خبر ميشوند
A woman talks with a farmer in a stony field.

در ولسوالي گلبرگه، واقع ولایت کارناتكه کشور هند، مؤسسه ای در زمينۀ جلوگيری از فرسایش خاک های حاصلخيز و حفظ منابع زميني بهمراه د هقانان کمک مينمود. زارعين این منطقه بصورت سنتي برای جلوگيری از فرسایش خاک سد های بلند سنگي را ميساختند که از شسته شدن سطح زمين ها جلوگيری ميكرد و خاک بيشتری را حفظ مينمود مگر یک اندازه آب از زیر این دیوار ها حتي در موسم باراني بيرون ميرفت.


کارکنان مؤسسه متوجه شدند که سد های ساخته شده بوسيله دهقانان، به مقداری از خاک های حاصلخيز نيز اجازه ميدهد که ضایع شده و به زمين پایينتر ته نشين ميشدند. و هنگاميكه سد ها یا دیوار های بلند در کرانه های پائيني مزرعه ساخته ميشد، همواره یكتعداد از سنگ ها از بالای دیوار پائين ميافتاد و دهقانان باید آنها را از پائين دیوار برداشته و مجددا بالای دیورا ميگذاشتند. غرض حل مشكل فوق، کارکنان مؤسسه پيشنهاد نمودند که سد های مستحكم اما کوتاه تر را بسازند تا سوراخ نداشته و از ضياع خاک و آب کاملا جلوگيری نماید و علاوتا ضرورت به ترميم دوامدار نداشته باشد.


زارعين گفتند که که آنها ميتوانند بصورت مستمر سد های قدیمي خود را ترميم کنند و جابجا نمودن چند سنگ برایشان مشكل نيست. اما کارمندان موسسه علت را فهميده نميتوانستند. تكميل سد های سنگي جدید وقت بيشتری نظر به نوع قدیمي گرفت، و نتوانست جلو کَل شدن یا فرسایش زمين های زراعتي را بگيرد. و در کنترول مكمل جریان فرسایش خاک ناکام بود. آنها پيشنهاد نمودند که اینكار بصورت تجربي صورت گيرد. در بعضي مناطق موسسه سد های کوتاه مستحكم را اعمار نموده و در قسمت های دیگر دهقانان موانع عنعنوی خود را اعمار خواهند کرد.


در اخير فصل کشت، زارعين وکارکنان انجو دورهم گرد آمدند تا نتایج بدست آمده را با هم مقایسه نمایند. بسياری از دهقانانيكه زمين هایشان در پائين سد های مستحكم کوتاه اعمار شده بود ناراضي. حيوانات آسانتر از روی سد های کوتاه آنها پریده و وارد مزارع آنها ميشدند، و اکثرا بعد از ریزش بارش های موسمي، سطوح حاصلخيز زمين های شان بيشتر از دست ميرفت و خاک حاصلخيز و آب کمتری در مقایسه با گذشته برای کشت برنج داشتند.


این موضوع باعث بوجود آمدن نزاع و اختلاف بين کساني شده بود که پایينتر و بالاتر از سد های جدید زمين داشتند، وتقریبا هردو از نتيجه کار ناراضي بودند. تجربه نشان داد که روش قدیمي، خيلي موفقتر از سد سنگي مستحكم جدید بود. مردم به انجو گفتند که این گونه سدها مشكلات زیادی را برای شان بوجود آورده است. مأموران مؤسسه آموختند که سد های بلند قدیمي نه تنها از فرسایش خاک جلوگيری مينمودند، بلكه به اندازه بلند بو دند که حيوانات را هم اجازه نميداد که داخل مزرعه شده و به آنها صدمه بزنند. ازدست رفتن مقدار اندکي خاک و آب در مقابل حفظ همسایگي نيک و اجرای یكمقدار کم کار اضافي در مقابل جلوگيری از فرسایش روابط همسایه برای دهقانان بسيار مهمتر و با ارزش تر بود!


This page was updated:۲۸ Dec ۲۰۲۱