Hesperian Health Guides
چه چيز آب را غير محفوظ ميسازد
ویکی-سلامتی > راهنماي جامعه براي صحت محيط زيست > ۵: مشكلات صحي از سبب آب غير محفوظ > چه چيز آب را غير محفوظ ميسازد
زمانيكگ آب داراي ميكروب ها، كرم ها و مواد كيمياوي زهري باشد غير محفوظ است 16: ضرر مواد زهري كيمياوي, 20 وقايه و كاهش ضرر هاي مواد زهريميكروب ها (موجودات بسيار كوچك زنده، غير قابل ديد كگ سبب امراض مختلف ميشوند) و كرم ها مانند كرم هاي شلاقي، كرم هاي چنگك دار و كرم هاي حلقوي سبب امراض بسيار جدي ميشوند.
ميكروب ها و كرم ها در داخل مدفوی (ادرار و مواد غايطگ) انسان ها و حيوانات زندگي ميكنند و سبب امراض دراز مدت شديد شده ميتوانند، وقتيكگ:
- طريقۀ خوب براي پاک نمودن و دور شدن از مدفوی انسانها و حيوانات وجود نداشتگ باشد.
- ذخيره آب محافظت نگرديده و پاک نگهداشتگ نشود.
- آب كافي براي شستشو وجود نداشتگ باشد.
بعضي از امراضي را كگ آنها سبب ميشوند مانند كولرا، بسرعت انتشار مي يابند و سبب مرگ و مير زياد ميگردد. امراض ديگريكگ از سبب ميكروب ها و كرم ها بوجود مي آيد ميتواند سبب مرض براي سالها گرديده و مشكلات ديگر صحي را مانند ديهايدريشن، انتانات، كم خوني، و سوء تغذي را سبب شود. چون عمومي ترين علامۀ امراض ميكروبي و كرمي، اسهال ميباشد، لذا اين امراض را بعضي اوقات بنام امراض اسهال دار ياد مينمايند.
Contents
داستان تيموتي
نيوکي در یک قریه با پسر یک ساله اش زندگي ميكرد. او مانند دیگر اهالي قریه، آب را از یک چاه که سالها قبل توسط گروه انكشافي بصورت خوب ساخته شده بود تهيه ميكرد. بعداً زمانيكه پمپ چاه خراب ميشد، کارمندان انكشافي قطعات جدید را برای ترميم آن ميآوردند. اما زمانيكه گروه انكشافي قریه را ترک نمودند، هيچ کس در قریه نميدانست که چگونه پمپ را ترميم و یا قطعات آنرا از کجا تهيه کنند. همچنان آنها پول برای خرید قطعات جدید آن نيز نداشتند.
لذا زماینكه پمپ شكست، زنها مجبور بودند که آب را از یک کاریز خارج از قریه تهيه کنند. از آب این کاریز حيوانات نيز استفاده ميكردند. این آب توسط ميكروب ها و کرم ها آلوده گردید. تيموتي بعد از نوشيدن آب این کاریز شدیداً اسهال شد. او هر روز ضعيف تر ميگردید. نيوکي پول نداشت که طفلش را به مرکز صحي که ساعت ها از خانه اش دور بود ببرد. بعد از چند روز تيموتي مرد.
ديهايدريشن از سبب اسهال معمولي ترين سبب مرگ و مير اطفال در جهان است. مبحث اينكگ مردم چگونگ بگ اسهال مصاب ميگردند در صفحۀ بعدي ادامگ دارد.
دانستن علت مرگ تيموتي
فعاليت اما چرا...؟ ميتواند كمك نمايد كگ اسباب مختلفگ مريضي و مرگ تيموتي را بدانيم.
چه چيز سبب مرگ تيموتي گرديد؟ اسهال و ديهايدريشن.
اما چرا او مصاب به اسهال گرديد؟ زيرا آب آلوده بگ ميكروب ها بود.
اما چرا آب به ميكروب ها آلوده شده بود؟ چون كاريز غير محفوظ بود و با ميكروب ها و كرم ها آلوده شده بود.
اما چرا تيموتي از آب غير محفوظ كاريز نوشيد؟ چون پمپ قريگ خراب شده بود.
اما چرا نيوكي آبرا براي نوشيدن محفوظ نساخت؟ چون چوب سوخت كمتري داشت تا آبرا بجوشاند و پول نداشت تا با كلورين آبرا ضد عفوني نمايد.
سوالات "اما چرا...؟" تازمانيكگ مردم دليل مرگ تيموتي را پيدا نمايند ادامگ داده شود. يك زنجيري از اسباب روي كاغذ يا تختگ سياه و يا پارچگ رسم نموده كگ بتواند نشان دهد چگونگ هر سبب با اسباب ديگر مرتبط است. براي هر دليل داده شده، يك حلقگ بگ زنجير علاوه ميشود. بگ اين ترتيب، مردم ميتوانند اسباب مختلف مريضي و نحوه پيشگيري آن را بدانند.
يك داستان ساده در مورد نحوه انتقال ميكروب ها
 |
 |
 
|
 |
| 1. يك نفر اسهال است ودر بيرون رفع حاجت ميكند. | 2. يك سگ مواد غايطه وي را ميخورد. | 3. يك طفل با سگ بازي كرده و مواد غايطه را بدستش ميگيرد. | 4. طفل شروع به گريه كرده و زمانيكه مادرش وي را آرام ميكند، طفل دستش را باپيراهن مادرش پاك ميكند. |
 |
 |
 |
| 5. مادر غذا ميپزد. ميكروب ها از دامنش به دستانش انتقال ميكند. او غذا را با دستانش تهيه ميكند. | 6. خانواده از غذا استفاده ميكنند. | 7. ديرتر، تمام فاميل مصاب به اسهال ميشوند. |
چ ونه ميكروب ها و كرم ها مرض را انتشار ميدهند
بعضي اوقات آسان است كگ بدانيم ميكروب ها و كرم ها كجا هستند، مخصوصاً روي چيز هاي ناپاک مانند مواد غايطگ، غذا هاي فاسد شده، بيت الخلاء هاي كثيف و غيره. اما بعضي اوقات آنها در جا هائي هستند كگ پاک بنظر ميرسند مانند آب يا روي دست هاي ما.
ميكروب ها و كرم ها ميتوانند از يك شخص بگ شخص ديگر از طريق تماس و هواي پر گرد و خاک يا زمانيكگ افراد سرفگ ميكنند يا عطسگ ميزنند انتقال نمايد. آنها ميتوانند از طريق غذا و نوشيدن آب و يا توسط مگس ها، حشرات ديگر و حيوانات انتشار نمايند. همچنان آنها روي غذا هاي ناپختگ و يا كم پختگ شده ميتوانند زندگي نمايند. بعضي از كرم ها ميتوانند از طريق نوشيدن، داخل شدن و يا شستشو با آب آلوده و يا خوردن حلزون هاي نا پختگ يا گياهان داخل آب آلوده انتقال نمايند. ميكروب ها و كرم هاي كگ سبب اسهال ميگردند از طرق ذيل انتقال ميكنند
 |
چگونه امراض اسهال دار انتشار پيدا ميكند
اين فعاليت كمك ميكند كگ نشان دهد چگونگ ميكروب ها ايكگ سبب اسهال ميشوند از يك فرد بگ فرد ديگر انتقال ميكند. مردم رسم ميكشند و در پهلوي هم قرار ميدهند تا يك داستان ساختگ شود.
وقت: یک الي یک و نيم ساعت
مواد: كاغذ رسامي كوچك، كاغذ رسامي بزرگ، قلم رنگگ يا ماركر، چسب كاغذي، نمونگ رسم ها
- گروه هاي 5الي 8نفره بسازيد. هر نفر يك تصوير كگ نشاندهنده مفكوره وي در مورد اينكگ چگونگ مردم مصاب بگ اسهال ميگردند رسم نمايد. هر تصوير يك بخشي از داستان را نشان دهد كگ چگونگ اسهال انتشار مي يابد. اگر كسي در كشيدن رسم مشكل داشتگ باشد ميتواند از كس ديگر كمك بگيرد يا يك كلمگ بجاي رسم نوشتگ كند. اين كار كمك ميكند تا تصاوير نمونگ اي براي تحريك بحث گروپي داشتگ باشيم.
- هر نفر تصويري را كگ رسم نموده است بگ اعضاي گروه خود نشان ميدهد. اعضاي ديگر گروه در مورد تصوير ميگويند كگ در آن چي ميبينند. بگ اين ترتيب هر كس در مورد تصوير ميداند.
- هر گروه رسم هاي شانرا طوري در كنار هم قرار ميدهند كگ يك داستان در مورد انتشار ميكروب ها ساختگ شود. اگر اعضاي گروه ديدند كگ تصاويري در داستان شان كم است، تصاوير جديدي رسم نمايند تا داستان شان تكميل شود. زمانيكگ تصاوير تنظيم گرديد، آنها را روي كاغذ بزرگ بچسپانيد. بين تصاوير تير رسم كنيد كگ يك چارت ساختگ شود و داستان انتشار ميكروب ها را بازگو كند.
- هر گروه چارت شانرا بگ گروه هاي ديگر نشان ميدهد. گروهي كگ چارت شانرا نشان ميدهد، داستان انتقال اسهال از يك فرد بگ فرد ديگر را ميگويد.
- تمام گروه ها در مورد فعاليت بحث ميكنند. آيا داستان همگ گروه ها با هم مشابگ اند؟ داستان ها چگونگ از هم متفاوت اند؟ چرا؟ در مورد راه هاي كگ اسهال انتشار مينمايد. چگونگ اوضای اقتصادي و اجتماعي مردم را در معرض خطر قرار ميدهد؟ از كدام راه هاي ديگري امراض انتشار مينمايد كگ در تصاوير اين فعاليت نشان داده نشده است؟
امراض اسهال دار
كثر امراض اسهال دار از سبب كمبود آب براي نظافت شخصي، بيت الخلاء ها كگ پاک و محفوظ نيست و آب و غذاي آلوده بوجود ميآيد
علايم
شايع ترين علامت مرض اسهال عبارت از دفع مواد غايطگ بصورت متكرر، و آبگين ميباشد. علايم ديگر شامل تب، سردرد، لرزه، احساس سردي، ضعف، گرفتگي و درد معده و روده ها، استفراغ و بطن متورم ميباشد. اينكگ چگ تداوي براي مريض در نظر گرفتگ شود مربوط بگ نوی اسهالي است كگ شخص دارد:
- كولرا: اسهال مانند آب برنج، درد و گرفتگي روده ها، استفراغ.
- محرقه: تب، درد و گرفتگي شديد روده ها، سردرد، قبضيت و يا اسهال غليظ ( مانند سوپ نخود.)
- جارديا: اسهال كگ چرب بنظر رسيده، هموار شده و بوي بد ميدهد. درد روده ها، تب خفيف، استفراغ، نفخ، آروغ بعضي اوقات بويي مانند تخم فاسد شده ميدهد.
- ديزانتري باكتريايي (ش يلا): اسهال خون دار ۱۰الي ۲۰دفعگ در روز، تب، درد و گرفتگي شديد روده ها.
- ديزانتري آميبي: اسهال ۴ الي ۱۰دفعگ در روز، همراه با مخاط سفيد رنگ، تب، درد و گرفتگي روده ها.
- كرم هاي حلقوي: بطن منتفخ، ضعيفي، دفع كرم هاي بلند گلابي يا سفيد ممكن توسط مواد غايطگ يا از طريق دهن و بيني.
- كرم هاي چن كي: اسهال، ضعيفي، كمخوني، جلد رنگ پريده. اطفاليكگ كرم چنگكي دارند ممكن خاک و كثافت بخورند.
- كرم هاي شلاقي: اسهال، دفع كرم هاي گلابي يا خاكستري در مواد غايطگ.
براي آموزش بيشتر در مورد تداوي امراض اسهال دارو انتانات كرمي، بگ فصل ۱۲ و ۱۳در كتاب Where There Is No Doctor ("آنجا كگ داكتر نيست") مراجعگ كنيد.
تداوي امراض اسهال دار
سهال با دادن مقدار زياد مايعات و غذا بخوبي تداوي ميگردد. در اكثر واقعات اما نگ در همگ، بگ دوا ضرورت نميباشد. (براي معلومات بيشتر، بگ كارمند صحي يا كتاب هاي صحت عامگ مانند "آنجا كگ داكتر نيست" مراجعگ كنيد).
- ديزانتري اميبي با تطبيق ادويگ بخوبي تداوي ميگردد.
- محرقه با انتي بيوتيك ها بگ نحو احسن تداوي ميگردد زيرا اين مرض ميتواند هفتگ ها دوام كند و بعضاً منجر بگ مرگ گردد.
- كولرا با دادن نوشيدني ريهايدريشن، مايعات زياد، و غذا هاي سهل الهضم براي معاوضۀ مواد مغذي ضايع شده توسط اسهال و استفراغ بخوبي تداوي ميشود.
ادويگ جهت پيشگيري از انتشار كولرا ممكن استفاده شود. اگر شخصي اسهال خوني و تب داشتگ و يا شديد مريض باشد، بايد بلادرنگ وي بگ يك مركز صحي انتقال داده شود
اسهال و ديهايدريشن (ضياع مايعات وجود)
تعداد زيادي از افراد از سبب امراض اسهال دار ميميرند، مخصوصاً اطفال بيشتر اوقات آنها از سبب ديهايدريشن ميميرند.
افراد در هر سني ميتوانند مصاب بگ ديهايدرشن شوند، اما ديهايدريشن شديد ميتواند بسرعت نزد اطفال كم سن اتفاق بيافتد كگ بسيار برايشان خطرناک است.
هر طفلي با اسهال آب ين در معرض خطر ديهايدريشن است. به اطفالي كه علايم ديهايدريشن دارند مايعات زيادي داده و فوراً به يك مركز صحي انتقال داده شوند.
علایم دیهایدریشن
تداوي يا پيش يري
زمانيكگ يك طفل اسهال آبگين يا اسهال و استفراغ دارد، منتظر بگ علايم ديهايدريشن نشويد. فوراً عمل نماييد.
- مقدار زياد مايعات يا غذاهاي مايع بدهيد كگ بنوشد، مانند شولۀ نرم ازحبوبات، سوپ، آب يا نوشيدني ريهايدريشن.
- غذا دادن را ادامه دهيد. بمجرديكگ طفل مريض يا شخص بالغ مريض ميتوانست غذا بخورد، غذاها ايكگ وي دوست دارد بصورت متكرر بدهيد. براي شيرخواران، قبل از هر نوشيدني و يا غذا، شير پستان مادر را بصورت مكرر بدهيد.
- نوشيدني ريهايدريشن در پيش يري و تداوي ديهايدريشن كمك ميكند. اسهال را تداوي نميكند اما ميتواند شخص مريض را تا زمان توقف اسهال حمايت كند
چگونه محلول ریهایدریشن را تهيه کنيم
دو روش براي تهيگ محلول ريهايدريشن وجود دارد. اگر ميتوانيد نيم پيالگ آب ميوه، آب ناريال يا آب كيلگ رسيده بگ يك محلول علاوه كنيد. اين مواد داراي پتاسيم ميباشد. پتاسيم يك منرالي است كگ كمك ميكند تا شخص مريض غذا و محلول را قبول كند.
از اين محلول بگ طفل از طرف روز و شب هر ۵دقيقگ چندين جرعگ بدهيد، تا كگ شروی بگ ادرار نمودن بصورت نورمال نمايد. يك شخص بزرگ ۳ ليتر يا بيشتر در يك روز ضرورت دارد. يك طفل كوچك اكثراً حد اقل يك ليتر در روز يا يك گيلاس بعد از هر دفع مواد غايطگ آبگين ضرورت دارد. دادن محلول را بصورت جرعگ ها مكرراً ادامگ دهيد. حتي اگر شخص استفراغ نمود، تمام محلول را استفراغ نخواهد كرد. بعد از يك روز، محلول تهيگ شده را دور بياندازيد و محلول جديد در صورت ضرورت تهيگ كنيد.
تهيه از پودر حبوبات و نمك.
(آرد برنج بهتر است. اما شما ميتوانيد از آرد جواری، آرد گندم یا کچالوی پخته شده یا کوبيده شده استفاده نمایيد.)
بعد به مدت ۵الي ۷دقيقه آنرا بجوشانيد تا آردابه ساخته شود. نوشيدني را زود سرد سازید و شروع به دادن به شخص مریض کنيد.
هر دفعه قبل از دادن نوشيدني آنرا امتحان نمایيد که فاسد نشده باشد. نوشيدني های حبوبات ميتواند در ظرف چند ساعت در هوای گرم فاسد شود.
تهيه از شكر و نمك. (ميتوانيد از شكر خام، قهوه يي، سفيد يا شيرۀ نيشكر استفاده كنيد.)
و هشت قاشق چايخوري سرهموار شكر علاوه نموده،
خوب مخلوط كنيد.
قبل از علاوه نمودن شكر، نوشيدني را امتحان نماييد تا از اشك كمتر نمكي باشد.
در صورتيكگ د يهايدريشن شديدتر شد و يا علايم خطر ظاهر گرديد، بسراغ كمك طبي برويد.
انتشار اسهال را توقف دهيد
اين فعاليت با استفاده از داستان هاي "چگونگ امراض اسهال دار انتشار ميكند" انجام شده و نشان ميدهد كگ چگونگ از انتشار اسهال پيشگيري كنيم
وقت: 30 دقيقگ الي يك ساعت
مواد: كاغذ رسامي بزرگ، قلم رنگ يا ماركر، چسب كاغذي، تصاوير فعاليت "چگونگ امراض اسهال دار انتشار ميكند" (صفحۀ ،
- در عين گروه هاي كوچك مانند فعاليت قبلي كار كنيد. هر گروه تصاوير فعاليت قبلي را تماشا ميكند. بعداً آنها در مورد اينكگ چگونگ انتشار مرض را با شستن دستها، استفاده از بيت الخلاء ها، محفوظ نگهداشتن غذا و غيره متوقف سازند، صحبت ميكنند. هر يك از اين فعاليت ها موانعي است كگ انتشار اسهال را سد ميشود
- زمانيكگ اعضاي گروه روي مانعگ ها ايكگ انتشار ميكروب ها را متوقف ميسازد موافقت كردند، از گروه بخواهيد تا تصاويري كگ راه هاي مختلف جهت توقف انتشار امراض اسهال دار را نشان دهد رسم كنند
- بعداً گروه در مورد اينكگ چگونگ داستان "چگونگ امراض اسهال دار انتشار ميكند" بگ " اسهال را متوقف كنيد" تبديل كنند، صحبت نمايند. بگ كجاي داستان تصاوير مطابقت ميكند كگ اسهال را متوقف خواهد نمود؟ رسم هاي جديد بجاي داستان كهنگ چسپانده ميشود تا كگ نشان داده شود كگ چطور داستان ميتواند تغيير كند.
- هر گروه داستان هاي جديد شانرا نشان ميدهند. تمام گروه در مورد اينكگ كدام موانع مرض را استفاده ميكنند و كدام را استفاده نميكنند صحبت مينمايند. آيا تمام اين موانع مرض، هميشگ كار ميكند؟ چرا، و چرا نگ؟ چرا استفاده از بعضي از اين موانع مشكل است؟ چگونگ جامعگ ميتواند بصورت دستگ جمعگ كار نمايد تا از عدم انتشار امراض اسهال دار اطمينان كسب كند؟
كرم گينه (Guinea Worm)
كرم گينگ يك كرم دراز، باريك است كگ در زير جلد زندگي ميكند و زخم هاي درد ناكي را در بدن ميسازد. كرم كگ مانند يك نخ سفيد بگ نظر ميرسد، ميتواند تا بگ اندازه يك متر رشد نمايد. كرم گينگ در قسمت هاي مختلف افريقا، هند، شرق ميانگ پيدا ميشود
علايم
يك تورم دردناک اكثراً در ناحيگ بندپا (ankle) يا ساق پا كگ ميتواند در هر قسمت بدن پيشترفت نمايد. چند روز يا يك هفتگ بعد، يك آبلگ كگ بعداً تركيده و يك قرحگ را ميسازد ايجاد ميشود. اين زماني اتفاق مي افتد كگ شخص در داخل آب ايستاده يا حمام نمايد. نهايت تار سفيد مانند كرم گينگ را ميتوان ديد كگ از زخم خارج ميگردد. كرم راهش را در خارج از بدن در هفتگ بعدي ادامگ ميدهد. زخم كثيف و منتن ميگردد، يا اگر كرم در هنگام تلاش بگ بيرون كشيدن از بدن قطع گردد، درد و تورم انتشار يافتگ و راه رفتن بسيار مشكل ميگردد
كرم گينه قرار ذيل از شخص به شخص دي ر انتقال مينمايد:
جهت تداوي كرم گينه، به یک کارمند صحي یا یک کتاب صحت عامه مانند " آنجا كگ داکتر نيست" مراجعه کنيد. همچنان گام هائي جهت پيشگيری از تماس های جدید به کرم ها بردارید.
جهت پيشگيري از كرم گينه، منابع آب را محفوظ نگهدارید آبرا فلتر نمایيد گر هيچكس داخل آب نوشيدني نگردد و در آن حمام نكند، انتان نميتواند انتقال کند و بصورت تدریجي از ناحيه ناپدید ميگردد.
کرم های خونی یا (شیستوزومیازیس خون ، و بیلارزیا ، تب حلزون)
اين انتان توسط يك نوی كرم بعد از داخل شدن، شستن يا شنا كردن در آب ملوث، از طريق جلد داخل خون ميگردد. اين مريضي ميتواند سبب صدمات جدي بگ جگر و گرده ها گرديده و منجر بگ مرگ بعد از ماه ها و يا سالها گردد. زنها بيشتر در معرض خطر اين انتان قرار دارند، زيرا آنها بيشتر وقت شانرا در اطراف و يا داخل آب در هنگام تهيگ آب، شستشو، و شستن اطفال ميگذرانند.
بعضي اوقات علايم مقدم وجود ندارد. يك علامت شايع در بعضي مناطق عبارت از موجوديت خون در ادرار و مواد غايطگ است. همچنان اين انتان ميتواند سبب قرحات ناحيگ تناسلي نزد خانم ها گردد. در مناطقي كگ اين مرض شايع است، حتي مردم با علايم خفيف يا درد بطن بايد مورد معاينگ قرار گيرند.
كرم هاي خون يا Blood flukes قرار ذيل انتشار مينمايد:
تداوي
كرم هاي خون يا Blood flukes با ادويگ خيلي خوب تداوي ميشود. براي اينكگ كدام ادويگ را استفاده كنيد بگ يك كارمند صحي يا يك كتاب صحت عامگ مانند كتاب "آنجا كگ داكتر نيست"، مراجعگ كنيد. قرحات ناحيگ تناسلي و موجوديت خون در ادرار علايم انتانات ايكگ توسط تماس هاي جنسي انتقال ميكنند (انتانات مقاربتي) نيز ميباشد. بعضي از خانم ها بگ سراغ تداوي نخواهند رفت زيرا ميترسند كگ از داشتن انتانات مقاربتي سرزنش شوند يا برايشان عيب باشد. عدم تداوي ميتواند سبب انتانات شديد ديگر گردد و ميتواند خانم ها را عقيم سازد (حاملگ شده نتواند.
پيش يري
اين انتان از يك شخص بگ شخص ديگر بصورت مستقيم انتقال نمينمايد. اين انتانات براي بخشي از حيات شان بايد داخل يك نوی حلزون آبي كوچك مشخص زندگي نمايند. برنامگ هاي اجتماعي ميتواند جهت از بين بردن اين حلزون ها و پيشگيري اين انتانات سازماندهي شوند. اين برنامگ ها زماني كارآمد است كگ مردم اساسي ترين گام پيشگيري را دنبال نمايند مثلا: "هرگز داخل و يا نزديك آب دفع ادرار يا مواد غايطگ ننماييد".